Khuôn viên di tích nhà Thờ Vũ Công Tổng Vô Hốt

Nhà thờ họ Vũ Công Tổng Vô Hốt tọa lạc tại xóm 4, xã Lạc Vân, huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình. Di tích còn có tên gọi khác là Từ đường họ Vũ Công. Di tích là nơi thờ cúng, tưởng niệm cụ khởi tổ, các thế hệ tổ tiên và con cháu trong dòng họ Vũ Công, xã Lạc Vân, những người có công với dân với nước.

Theo gia phả ghi chép rằng: Dòng họ Vũ Công từ đời thứ 3 mới phân chi, gồm 2 chi, 38 nhánh. Đời thứ 2 do hai người con của cụ tổ chỉ có một ông sinh được hai người con trai, người kia không có con nên chưa phân chi, từ đời thứ ba hai người cháu trai mới phân làm 2 chi, tính theo gia phả thì đời thứ 3 phân chi được tính là đời thứ 2. Đến nay, dòng họ đã phát triển đến đời thứ 15. Nhà thờ họ Vũ Công tổng Vô Hốt là nhà thờ chung của cả dòng họ. Ngoài ra, các chi, ngành đều có nhà thờ riêng để thờ cúng các vị tiên tổ. Việc thờ cúng tổ tiên đã được con cháu trong dòng họ duy trì và phát triển, đến nay đã trở thành một dòng họ lớn, con cháu sinh sống ở nhiều nơi, trên mọi miền tổ quốc.

Dòng họ Vũ Công tổng Vô Hốt, xã Lạc Vân là dòng họ có nhiều người làm quan, có công với dân với nước. Trong gia phả có ghi: cụ Vũ Thời Vỵ (đời thứ 4), làm Chánh Cai tổng Vô Hốt; cụ Vũ Huy Chúc (đời thứ 5), Chánh Cai tổng Vô Hốt, được hưởng Chính thất phẩm tinh binh, chính đội trưởng Quận công; cụ Vũ Trung Tĩnh, Phó Cai tổng Vô Hốt; cụ Vũ Quý (Vũ Văn Trì, đời thứ 6), Chánh Cai tổng Vô Hốt; cụ Vũ Huy Sán (đời thứ 6), Chánh cai tổng Vô Hốt, Thụ sắc phong hiệu Chánh cửu phẩm bách hộ…Ngoài ra, tại di tích còn phối thờ những nhân vật là con cháu trong dòng họ, những người làm quan qua các thời kỳ. Việc thờ cúng ở đây để tri ân, tỏ lòng thành kính với thế hệ đi trước, có công lao đóng góp cho dân, cho nước.

Gia Tiền đường nơi đặt bài vị của cụ khởi tổ

Nhà thờ họ Vũ Công được xây dựng cách đây 200 năm, có diện tích 246m² , với kiểu kiến trúc hình chữ đinh. Tổng chiều dài 7,6m, chiều rộng 3,6m. Hiên nhà rộng 1,6m. Chia làm hai toà Tiền đường và Hậu cung.

Trong các cuộc kháng chiến của dân tộc, con cháu trong dòng họ có nhiều người cống hiến và được nhà nước ghi nhận, có 03 bà mẹ Việt Nam anh hùng (mẹ Vũ Thị Hữu, mẹ Nguyễn Thị Tắc, mẹ Nguyễn Thị Vinh), 60 liệt sỹ, 48 thương, bệnh binh, có 06 Đảng viên được tặng danh hiệu 50 năm tuổi Đảng, 46 Đảng viên được tặng danh hiệu 30 năm tuổi Đảng.

Trải qua những thăng trầm của thời gian, sự tàn phá của chiến tranh, di tích đã nhiều lần được trùng tu, tôn tạo. Hiện  di tích vẫn còn lưu giữ được các đồ thờ tự, hiện vật cổ còn lưu giữ tại nhà thờ có 1 thần vị do vua Tự Đức ban, bát hương, long ngai và một số đồ thờ tự khác.

Hằng năm, để tưởng nhớ tới tổ tiên và bày tỏ truyền thống đạo lý “uống nước nhớ nguồn của dân tộc”, con cháu dòng họ thường tổ chức 2 ngày lễ lớn: ngày mùng 10 tháng Giêng và ngày 20 tháng Chạp. Đây là dịp lễ lớn gặp gỡ, tụ họp đông đảo con cháu trên mọi miền tổ quốc để tri ân liệt tổ, liệt tông. Ngoài các ngày lễ lớn trên, vào các tuần tiết như mùng 1, 15 hàng tháng, ngày 8/4, ngày 5/5, ngày 15/7.. thường xuyên đón con cháu đến nhà thờ lễ tổ.

Với những giá trị lịch sử to lớn, nhà thờ họ Vũ Công Tổng Vô Hốt được UBND tỉnh công nhận là di tích lịch sử cấp tỉnh vào năm 2014./.